Flow: zo laat je de tijd vliegen

TiTa Tovenaar kon de tijd stilzetten met een vingerknip. Dat klinkt als magie, maar misschien kun je écht met tijd spelen. Wat zijn essentiële ingrediënten om te toveren met tijd? Dat lees je in dit artikel.

Wat is flow?

Mihály Csíkszentmihályi schreef in 1990 het boek ‘Flow, psychologie van de optimale ervaring‘, dat ook wel gezien wordt als het startpunt van de positieve psychologie (al kun je erover discussiëren of er niet al eerder een aanloop werd genomen).

Flow beschreef hij als ‘de toestand waarbij mensen dermate betrokken zijn bij een activiteit dat ze alles om hen heen vergeten. Deze ervaring is zo prettig, dat men er vaak veel voor over heeft om die nogmaals te hebben.’ In dagelijkse taal: je gaat zo op in wat je doet, dat je de tijd vergeet. En je geniet van wat je doet.

Je kunt die ervaring hebben tijdens het beoefenen van een hobby, zoals schilderen of hardlopen. Maar ook in werk zien we dit: je gaat zo op in wat je doet, dat je alles om je heen vergeet.

Hoe ontstaat flow?

Flow ontstaat als uitdaging en vaardigheden in evenwicht zijn. Hoe meer vaardigheden je hebt, hoe meer uitdaging je dus nodig hebt om flow te ervaren. En hoe groter de uitdaging, des te meer vaardigheden heb je nodig om flow te ervaren. Is de uitdaging te groot voor de beschikbare vaardigheden? Dan ervaar je geen flow, eerder angst. En zijn je vaardigheden zover ontwikkeld dat je gemakkelijk grotere uitdagingen aan zou kunnen, dan is er een serieuze kans dat je je verveelt.

Beide uitersten zijn overigens een bekende valkuil in werkgeluk: medewerkers die overvraagd zijn of juist te weinig uitdaging ervaren, hebben een kleinere kans op een hoger werkgeluk (Nationaal Werkgelukonderzoek 2023).

Beleving en aandacht

Om flow te ervaren, is het cruciaal om aandacht te hebben voor de activiteit. Soms kun je die aandacht niet opbrengen door interne factoren zoals aandachtsproblemen of psychische problemen. In andere situaties hindert de omgeving om de aandacht vol op de activiteit te richten. Als je bijvoorbeeld worstelt met financiële problemen of andere zorgen, is het bijna onmogelijk om op te gaan in een activiteit.

Beleving van tijd is essentieel voor of we lekker in ons vel zitten en flow kunnen ervaren, ook op het werk. Daarom is niet zozeer van belang hoeveel vaardigheden je hebt, maar hoe je je vaardigheden inschat. Voel je je competent genoeg of onder- of overschat je jezelf? En hoe groot acht je de uitdaging?

Doelgerichtheid en flow

Over uitdaging gesproken, een realistisch doel is een voorwaarde voor flow. Grappig genoeg is het niet van belang of je het doel haalt of niet. Wel of je denkt dat het haalbaar is.

‘Om flow te ervaren, moeten we ons handelen een doel geven. (…) Het doel is in veel gevallen niet belangrijk. Wat telt is dat het onze aandacht richting geeft en betrekt bij een activiteit die kans van slagen heeft en genot verschaft.’ ~ Mihály Csíkszentmihályi

Een doel dat van betekenis is, dat raakt aan zingevingsaspecten, maakt het ervaren van flow kansrijker. Daarvan ‘gaan we aan’. Het geeft richting en energie, zorgt dat we minder energie verspillen en dat we onze energie goed richten.

De tijd laten vliegen

Door je te verdiepen in de omstandigheden waaronder de kans op flow maximaal is, kun je bijna leren toveren met tijd. Als je dit in de context van werk toepast, betekent dit dat je de ervaring van werk positief kunt beïnvloeden. Zo draag je bij aan medewerkers, maar ook aan de resultaten van de organisatie. Win-win.

Meer weten over flow?

Op 29 november 2023 gaf ik twee workshops over flow en verveling op het Congres Positieve Psychologie. Bovenstaande is een deel van de informatie die ik daar deelde. Wil je meer weten over flow en verveling? Zo ontvang je de sheets met bronvermelding, zodat je zelf eventueel verder kunt lezen:

• Krijg je al updates per mail van Netwerk Werkgeluk? Reageer dan op één van deze mails en vraag me om de sheets te mailen.
• Krijg je nog geen updates? Meld je hieronder aan voor de updates, ontvang direct de inspiratiegids werkgeluk en reageer op de welkomstmail met het verzoek om de sheets te sturen.

Meer lezen over werkgeluk?

Netwerk Werkgeluk verbindt en versterkt professionals in werkgeluk. Daarom publiceert het Netwerk regelmatig nieuwe artikelen over actuele ontwikkelingen in werkgeluk, inspiratie, praktijkverhalen en Netwerk Werkgeluk.