Rennen als een hamster, werkgeluk of niet?

Op bijna elk congres over werkgeluk kom je dit tegen: de spreker die de werkende mens met een rennende hamster in een rad vergelijkt. Alsof er iets mis is met hard werkende mensen, net als met de rennende hamster in een rad. In dit artikel lees je waarom je juist wél die rennende hamster wilt zijn.

Rennen als een hamster

Wie zich ooit in hamsters verdiept heeft, weet dat je zo’n beestje de mogelijkheid moet geven om flink te bewegen. Van nature is de hamster een nachtdier, dat met gemak iedere nacht zo’n 2 kilometer loopt en rent. En dat met die kleine beentjes, best een prestatie. Een hamster die rent in een rad in de kooi is dus niet zielig, juist niet.

Wij mensen lijken wel een beetje op hamsters. Terwijl de hamster lekker in zijn of haar vel zit als ‘ie lekker kan rennen, doen wij het goed op het juiste niveau van inspanning op ons werk.

Ervaren werkdruk

Als we veel werk te doen hebben, spreken we soms van werkdruk. Zelf noemde ik dat in gesprek met een team eens ‘ervaren werkdruk’. Dat viel niet goed: er werd geen werkdruk erváren, die wás er! Oei. Best een logische reactie van een team dat al een tijd probeert duidelijk te maken dat het echt teveel voor hen was. Toch is die term ‘ervaren werkdruk’ niet zo gek. Want veel werk of een pittige klus onder tijdsdruk, dat is niet altijd erg.

Flow en werkdruk

Werkdruk heeft een positieve invloed op de bevlogenheid en werkgeluk die je ervaart. Door de bril van flow is dit goed te begrijpen: je ervaart flow wanneer je iets wilt bereiken wat moeilijk en de moeite waard is en het uiterste vraagt van je kunnen. Juist het nastreven van een pittig doel zorgt ervoor dat je je betrokken en gefocused voelt, volledig opgaat in wat je doet en zingeving ervaart. Mihaly Csikszentmihaly – een van de grondleggers van de positieve psychologie – beschreef dit in 1990 al in zijn bestseller ‘Flow: psychologie van de optimale ervaring.‘

Welk doel je nastreeft, is niet belangrijk om flow te ervaren, wel of het doel je aandacht richting geeft en of het je bij een activiteit betrekt die kans van slagen heeft en genot geeft. Het nastreven van een (pittig) doel draagt zo bij aan flow, bevlogenheid en werkgeluk.

Teveel of te weinig?

Uit deze beschrijving van hoe je tot flow komt, kun je al opmaken dat het niet helpt als je teveel of te weinig werkdruk ervaart. Het doel moet wel haalbaar zijn. En geen doel of een doel dat niet uitdaagt, helpt ook niet om deze positieve ervaring te veroorzaken.

Dit is in overeenstemming met wat onderzoekers vinden die met het JD-R model (Jobs Demands and Resources model) werken. Zij zien ook dat teveel of te weinig werkdruk niet bijdraagt aan bevlogenheid. Misschien verrassend, maar te weinig uitdaging vergroot zelfs de kans op een burnout. Uitdagende taakeisen in combinatie met hulpbronnen zoals steun van de leidinggevende zorgen juist voor meer bevlogenheid, niet minder.

En natuurlijk zijn het nastreven van onhaalbare doelen, teveel werk en een niveau van werkdruk waar mensen echt last van hebben, niet goed voor flow, werkgeluk en bevlogenheid.

Lekker blijven rennen als een hamster

De rennende hamster doet wat bij de natuur van het beestje past, al is het in een onnatuurlijke omgeving. Wij mensen zijn ook niet speciaal gemaakt voor fabrieken en kantoren. Onze werkomgeving is meestal verre van natuurlijk. Maar als wij – net als je hamster – op een niveau presteren dat bij ons past, komen we tot ons recht en zitten we lekker in ons vel. Doelloos rondrennen doet ons geen goed. Maar uitdagende taakeisen, uitdagend werk? Zolang we het niet te gek maken én spannend genoeg en onder de voorwaarde dat we voldoende steun en hulp hebben, voelen we ons er prima bij.

Meer lezen over werkgeluk?

Netwerk Werkgeluk verbindt en versterkt professionals in werkgeluk. Daarom publiceert het Netwerk regelmatig nieuwe artikelen over actuele ontwikkelingen in werkgeluk, inspiratie, praktijkverhalen en Netwerk Werkgeluk.